Sieciowanie
Program Nauka – Sztuka – Edukacja
Przyjmując, iż sytuacja edukacji plastycznej, w tym zwłaszcza dzieci uzdolnionych plastycznie w polskiej szkole wymaga gruntownej zmiany, w Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego podjęto się zadania stworzenia innowacyjnego modelu diagnozy, metod, form pracy i opieki nad dziećmi w młodszym wieku szkolnym uzdolnionymi plastycznie. Prace nad modelem trwały od 1.10.2011 r. do 30.09.2013 r. i współfinansowane były ze środków Unii Europejskiej w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 (MRPO.08.02.00-12-430/10, Budowanie pozycji Małopolski w europejskich sieciach współpracy) (NAUKA… 2013, s. 2). Uczestniczyli w nich pedagodzy, psycholodzy, metodycy edukacji plastycznej, artyści i historycy sztuki oraz studenci związani z pięcioma instytucjami: Krakowską Akademią im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego – liderem projektu, partnerami zagranicznymi: Uniwersytetem Katolickim w Ružomberku (Słowacja), Univerza na Primorskem (Słowenia), Liceum przy Donieckim Uniwersytecie Narodowym (Ukraina) oraz partnerem polskim – Polskim Stowarzyszeniem Wychowania Pozaszkolnego im. Aleksandra Kamińskiego, reprezentowanym przez Centrum Młodzieży im. dr H. Jordana w Krakowie.
Tytuł projektu, a w konsekwencji powstała w jego wyniku monografia naukowa, pod redakcją Joanny Aksman: NAUKA – SZTUKA – EDUKACJA. Innowacyjny model diagnozy, metod, form pracy i opieki nad uczniem zdolnym plastycznie (2013) wskazuje na wagę nauki w edukacji przez sztukę w klasach 1-3 szkoły podstawowej. Sygnalizuje, że ważne jest nie tylko opieranie się na dowolnej kreatywności ucznia będącego w tym wieku (często nadużywane przez współczesnych nauczycieli), ale na wykorzystaniu nauki w sztuce. W czasach współczesnych sztuka staje się dziedziną interdyscyplinarną, sięga do technologii informacyjnej, pojawia się w życiu publicznym, podczas wystąpień publicznych, konferencji czy spotkań prywatnych. W związku z tym w projekcie podkreślono wagę i rolę wykorzystania źródeł naukowych w edukacji uczniów klas młodszych przez sztukę i połączenie jej z innymi dziedzinami wiodącymi prym w obecnym rozwijającym się społeczeństwie, np. technologią informacyjną. W perspektywie tak pojęte zadania projektu przyczynić się miały do zwiększenia świadomości własnych działań twórczych i kreatywnych, wykorzystując podstawy głównych założeń naukowych oraz możliwości zatrudnienia osób zdolnych plastycznie w różnych dziedzinach życia zawodowego.
Omawiany, teoretycznie uzasadniony innowacyjny model Nauka-Sztuka-Edukacja (NSE) stanowił niezwykle ważny, lecz początkowy etap pracy. Kolejny, jaki obecnie przyjęto – a który pragniemy tu nieco szerzej scharakteryzować – wiąże się z szerszą, niż dotychczas aplikacją omawianego Innowacyjnego Modelu, z próbą jego wdrożenia do codziennej praktyki zajęć lekcyjnych plastyki z uczniami w młodszym wieku szkolnym. Zadanie to wiąże się z kolejnym, obecnie realizowanym, projektem badawczym nt. Efektywność modelu pracy z dzieckiem zdolnym plastycznie „Nauka-Sztuka-Edukacja” w trzyletnim cyklu zajęć lekcyjnych (WPiNH/DS./5/2015), kierowanym przez J. Aksman. Ważną kwestię stanowią także próby dalszej aplikacji Innowacyjnego Modelu do codziennej praktyki pedagogicznej i formy jego popularyzacji, m.in. poprzez: tworzenie i publikowanie metodycznych opracowań i materiałów przeznaczonych dla studentów, jak też nauczycieli realizujących obecnienie Model NSE pod kierunkiem J. Aksman (zobacz J. Aksman i J. Gabzdyl 2015, 2015a); wprowadzanie coraz nowszych stosownych treści do programów kształcenia studentów na kierunku Pedagogika, specjalizacja Pedagogika wczesnoszkolna Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego; poprzez szkolenia czynnych zawodowo nauczycieli województwa małopolskiego; jak tez szkolenia pracowników naukowych i studentów Pedagogickej fakulty Univerzity Mateja Bela v Banskej Bystrici, realizowanych w ramach międzynarodowej współpracy, w tym udziału J. Aksman i J. Gabzdyl w projekcie naukowym nt. Stratégie vo výtvarnej edukácii – tvorba nových modelov a študijných materiálov pre študijné odbory (KEGA č. 036UMB-4/2015), którym kieruje L. Kasáčová.
Wykaz szkół z ostatniej edycji 3 letnich badań nad wdrożeniem modelu NSE 2015-2018:
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Św. Wojciecha w Krakowie
- Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 3 im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie
- Szkoła Podstawowa nr 25 im. Tadeusza Kościuszki w Krakowie
- Szkoła Podstawowa nr 27 im. Marii Konopnickiej w Krakowie
- Szkoła Podstawowa nr 43 im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
- Szkoła Podstawowa nr 65 im. Czesława Janczarskiego w Krakowie
- Szkoła Podstawowa nr 113 im. Leopolda Węgrzynowicza w Krakowie
- Szkoła Podstawowa nr 10 im. Kornela Makuszyńskiego w Olkuszu
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Tadeusza Kościuszki w Wieliczce
- Zespół Szkół nr 1 w Oświęcimiu- Szkoła Podstawowa z Oddziałami Sportowymi nr 8 im. Marii Curie-Skłodowskiej w Oświęcimiu
- Uniwersytecka Katolicka Szkoła Podstawowa KANA w Jaworznie
- Zespołu Placówek Oświatowych w Słopnicach.
Opracowanie na podstawie: Artykuł opisujący działania poczynione po zakończeniu międzynarodowego projektu „Nauka-Sztuka-Edukacja”: J. Aksman, J. Gabzdyl,, L. Kasáčová, Innowacyjny model Nauka-Sztuka-Edukacja w praktyce wczesnoszkolnego kształcenia plastycznego, „Państwo i Społeczeństwo” nr 2/ 2016, Edukacja alternatywna a współczesna szkoła, red. J. Aksman, K. Grzesiak, s. 185-207.