Diagnoza
Aby dopasować ofertę działań wychowawczo-profilaktycznych do uczniów i uczennic w swojej placówce, konieczne jest poznanie ich zainteresowań, poziomu zaangażowania w różnorodne działania pozalekcyjne i potrzeb psychospołecznych.
Prowadząc diagnozę w tej dziedzinie, skoncentrujemy się na kilku aspektach:
- poziomie samodzielności uczniów i uczennic;
- poczuciu sprawczości i wpływu na otaczające środowisko;
- zaangażowaniu i zainteresowaniu zajęciami alternatywnymi i pozalekcyjnymi;
- poziomie wykorzystania technologii.
Analiza samodzielności uczniów i uczennic
Sprawdzenie przekonań własnych dzieci i młodzieży na temat samodzielności powinno zostać uzupełnione wywiadem jakościowym, prowadzonym z nauczycielami i wychowawcami klas, a także z rodzicami. Opieranie się na spostrzeżeniach czy przekonaniach wyłącznie jednej z tych grup zaburza obraz realnych kompetencji i wyzwań dla zdrowia psychicznego, doświadczanych przez wychowanków w danej placówce.
Diagnoza poczucia sprawczości w środowisku szkolnym
Proponowany formularz pozwala na przyjrzenie się, na ile nasi uczniowie i uczennice mają poczucie wpływu na otaczającą ich rzeczywistość szkolną. Druga część formularza badawczego pozwala także sprawdzić umiejętności planowania działań, co bezpośrednio łączy się z samodzielnością danego dziecka (oprac. na podst.: Jabłonowska M., Edukacyjny wymiar samodzielności poznawczej. Szkice teoretyczne i dociekania empiryczne w kontekście zdolności uczniów gimnazjum, Warszawa 2016).
Pytania do wywiadu grupowego z uczniami i uczennicami (oprac. na podst. System Ewaluacji Oświaty – Nadzór Pedagogiczny, 2011):
- Co proponują w szkole uczniowie?
- Jak do tych pomysłów odnoszą się nauczyciele?
- Które z waszych pomysłów zostały zrealizowane? Które nie? Czy wiecie dlaczego?
- Kto brał udział w realizowanych pomysłach?
- Czy zapraszaliście kogoś do wspólnego działania? Kto to był, w jakich działaniach brał udział?
Badanie aktywności i zaangażowania w zajęcia pozalekcyjne i alternatywne
Analiza poziomu wykorzystania technologii przez dzieci i młodzież
Poniższy formularz badawczy skierowany jest do rodziców uczniów i uczennic. Ma pozwolić na dostrzeżenie niepokojących zjawisk w korzystaniu z technologii. Jednocześnie może pomóc w zdiagnozowaniu obszarów negatywnie wpływających na zaangażowanie w zachowania normatywne.
Narzędzia do diagnozy zapotrzebowania na działania wychowawcze i profilaktyczne w środowisku szkoły (profilaktycy.pl)
Narzędzia opracowane na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach programu Przeprowadzenie całościowych badań dotyczących funkcjonowania systemu oddziaływań profilaktycznych w Polsce. Stan i rekomendacje dla zwiększenia skuteczności i efektywności planowania i realizowania działań profilaktycznych w mikro i makro skali.
Jak czytamy na stronie projektu, eksperci, którzy opracowali ankiety, to osoby reprezentujące różne ośrodki naukowe i specjalizujący się w różnych zagadnieniach wychowania i profilaktyki. Ich doświadczenie badawcze i zawodowe przełożyło się na opracowanie poniższych narzędzi. Są one wynikiem wielu dyskusji panelowych i analizy najnowszych doniesień naukowych z całego świata. Informacje o ekspertach i projekcie znajdują się na naszej stronie.
Na stronie dostępne są instrukcje do badania i sześć narzędzi do badania:
- uczniów szkół podstawowych – klasy 1–3,
- uczniów szkół podstawowych – klasy 4–6,
- uczniów szkół podstawowych – klasy 7–8 lub szkół gimnazjalnych,
- uczniów szkół ponadgimnazjalnych/ponadpodstawowych,
- pracowników szkoły,
- rodziców.