Analizując czynniki ryzyka i planując działania zaradcze, warto je rozpatrzyć pod kątem poszczególnych sfer rozwojowych (Borowik, 2018). Wśród negatywnych czynników, ryzyka związanych ze sferą fizyczną, wymienić należy:

• przeciążenie pracą umysłową, nadmiar obowiązków (nauki, zadań domowych);
• bierne formy spędzania czasu wolnego, ograniczenie wysiłku fizycznego (dominacja czasu poświęconego na kontakty internetowe i gry komputerowe);
• brak czasu na wypoczynek, czasu wolnego od zajęć lekcyjnych i zajęć dodatkowych;
• zażywanie substancji psychoaktywnych;
• nałogowe zażywanie środków farmakologicznych, w tym sterydów mających poprawić sylwetkę;
• niewłaściwa dieta prowadząca do zaburzeń, takich jak bulimia i anoreksja;
• nieumiejętność radzenia sobie ze stresem;
• nieznajomość technik i sposobów relaksacji.

W sferze społecznej czynnikami ryzyka są:

• brak autorytetów i osób znaczących w otoczeniu ucznia;
• brak zaufania i bliskich więzi w rodzinie;
• brak pozytywnych związków społeczno-emocjonalnych, skutkujących poczuciem lęku, niepewności i bezradności,
• nieumiejętność przeciwstawienia się kulturze konsumpcyjnej;
• nieumiejętność przeciwstawienia się rywalizacji;
• brak poczucia podmiotowości;
• brak wiedzy i umiejętności porozumiewania się bez przemocy;
• doznawanie różnych form przemocy, w tym cyberprzemocy.

Rozwój sfery psychicznej (intelektualnej i emocjonalnej) może zostać zaburzony czynnikami ryzyka, jakimi są:

• brak poczucia odpowiedzialności za własne wybory i decyzje;
• brak alternatyw wobec kultury konsumpcjonizmu;
• egocentryzm i poczucie alienacji, wynikające z niezaspokojenia ważnych potrzeb;
• kryzys autorytetów.

Czynniki negatywne, dotyczące sfery duchowej (aksjologicznej) w rozwoju i kształtowaniu postaw młodego człowieka, są związane z:

• niezaspokojoną potrzebą tożsamości i indywidualności;
• zachwianą hierarchią wartości;
• ograniczonym kontaktem ze światem wartości kultury;
• brakiem umiejętności budowania pozytywnych relacji opartych na wartościach (szacunku, tolerancji, akceptacji drugiej osoby).

Diagnoza i analiza czynników ryzyka może służyć do tzw. mapy drogowej dla działań pedagogicznych – profilaktycznych i terapeutycznych, w postaci mapy środowiskowej czynników ryzyka w szkole i placówce. W zestawieniu z mapą środowiskową czynników chroniących może stanowić podstawę programów profilaktyczno-wychowawczych.