Rozwiązania wzmacniające w trakcie edukacji zdalnej
Spis treści:
Zarówno budowanie, jak i wzmacnianie relacji społecznych w zdalny sposób dla wielu może okazać się trudniejsze niż podczas nauki stacjonarnej. Podczas edukacji zdalnej należy wzmacniać i poprawiać te relacje, które udało się wypracować w bezpośrednim kontakcie. Przede wszystkim należy zadać sobie pytanie, jak to, co do tej pory działo się bezpośrednio, można najlepiej i najbardziej efektywnie przełożyć na kontakt online.
Relacja uczeń – nauczyciel
Istnieje wiele programów, które mogą wspomóc zdalne nauczanie tak, aby było ono ciekawe dla uczniów. Warto poszukać takich, w których zarówno uczniowie, jak i nauczyciele będą czuli się dobrze. Szczególnie podczas zdalnej edukacji, która ma miejsce jedynie w szczególnych sytuacjach, należy zwrócić uwagę na fakt, że właśnie w tym momencie uczeń może potrzebować porozmawiać z zaufanym dorosłym nie tylko na tematy dotyczące lekcji. Istotne jest, aby nauczyciel wykazywał zainteresowanie tym, jak uczniowie radzą sobie podczas tej niecodziennej dla nich sytuacji. Warto zaczynać lekcję, pytając dzieci, jak się dzisiaj czują, co robiły w weekend. Ważne jest także, aby nauczyciel organizował spotkania dla całej klasy, gdzie dzieci będą mogły się nie tylko usłyszeć, ale i zobaczyć. Niekoniecznie wszystkie lekcje muszą wyglądać w ten sposób (wiadomo, że czasem trudno jest ominąć np. problemy natury technicznej), ale warto choć raz na jakiś czas spotkać się z włączonymi kamerami.
Co więcej, aby poczuć się bezpiecznie w komunikacji online, musi być ona przewidywalna – to znaczy, że jej zasady muszą być jasno określone (warto je spisać).
Należy ustalić, jak można skontaktować się z uczniami i nauczycielami: czy będzie to rozmowa online, mail, a może jeszcze jakiś inny sposób. W jakich godzinach i dniach nauczyciele będą dostępni dla uczniów – kiedy uczniowie mogą liczyć na szybką odpowiedź ze strony nauczycieli, a kiedy będą musieli na nią dłużej poczekać. Warto również, aby nauczyciele wiedzieli, jakie warunki do edukacji zdalnej mają uczniowie (czy posiadają swój komputer i miejsce do nauki, czy dzielą sprzęt z rodzeństwem, itp.) – pomoże im to w zorganizowaniu lekcji. Jeżeli w klasie są uczniowie, którzy nie uczestniczą w zdalnej edukacji, nauczyciel powinien nawiązać kontakt nimi i zapytać o przyczyny. Warto pamiętać, że nie zawsze jest to wagarowanie, ale też np. problemy rodzinne, techniczne, itp. – warto, aby uczniowie napotykający różne problemy w trakcie kształcenia na odległość czuli wsparcie swoich nauczycieli.
Relacja uczeń – uczeń
Często podczas edukacji zdalnej uczniowie nie mają możliwości bezpośredniego kontaktu ze sobą. Dlatego ważne, by nauczyciel stworzył im taką możliwość w internecie – tak, aby mogła wymienić się przemyśleniami i przeżyciami cała klasa – nie tylko najlepsi przyjaciele, którzy często do siebie dzwonią. Ważne jest, aby ustalić z uczniami, jak ten kontakt będzie wyglądał. Jak często będą się spotykać, ile czasu będą trwały spotkania i jakie zasady będą na nich obowiązywały (np. w jaki sposób uczniowie mogą zgłaszać się do wypowiedzi, w jaki sposób reagować na to, co przed chwilą zostało powiedziane przez inne dziecko, co można robić, a czego nie należy robić podczas spotkań online). Nauczyciel może organizować takie spotkania np. raz w tygodniu (np. w ramach godziny wychowawczej), ale także może spotykać się wspólnie z klasą na chwilę przed zajęciami online czy po nich. Takie regularne spotkania budują poczucie przynależności do grupy, co jest szczególnie ważne w kształceniu na odległość, ponieważ często powoduje ono, że uczniowie stają się mniej związani ze swoją klasą czy szkołą.
Często w zdalnym nauczaniu zadania wykonywane przez uczniów są robione indywidualnie – nauczyciele przesyłają ćwiczenia do wykonania, zadają prace domowe. Jednak dla podtrzymania relacji między dziećmi ważne jest, aby znaleźć sposób, w którym uczniowie mogą wykonać zadanie razem, podczas lekcji online albo jako praca domowa. Obecne narzędzia informatyczne pozwalają w trakcie prowadzenia lekcji online dzielić uczniów na grupy (podobnie jak to się czasem odbywa na lekcjach stacjonarnych), w których realizują wspólne zadanie albo dyskutują na zadany temat. Nawet jeśli nauczyciel nie korzysta z narzędzia umożliwiającego pracę uczniów w grupach podczas lekcji, można poprosić dzieci, aby wykonały jakąś pracę albo projekt w grupie poza lekcjami. Oczywiście nie chodzi tu o to, aby uczniowie spotkali się na żywo, ale o kontakt ze sobą np. poprzez różnego rodzaju komunikatory. Uczniów można łączyć w kilkuosobowe grupy czy pary, w których ich zadaniem będzie rozwiązywanie prac domowych z różnych przedmiotów. Wtedy nie tylko będą mogli spędzić ze sobą czas, ale również wspierać się i pomagać sobie wzajemnie w rozwiązywaniu zadań. W ten sposób uczniowie nie tylko będą ćwiczyć swoje umiejętności społeczne, ale być może nabędą zupełnie nowe, związane z obsługą komputera.
Relacja nauczyciel – rodzic
Z pewnością w formie kontaktu online nie może zabraknąć tych elementów wzmacniających dobre relacje między rodzicem i nauczycielem, co w kontakcie bezpośrednim: wzajemne zaufanie, szacunek i docenienie wkładu w wychowanie dziecka. W tej formie kontaktu, szczególnie u młodszych dzieci, ważny jest jeszcze częstszy kontakt między rodzicem i nauczycielem i wzajemne informowanie się o postępach i trudnościach dziecka, które może powodować zdalna nauka. Dlatego istotne jest to, aby rodzice mieli możliwość spotkać się z wychowawcą podczas zebrania online. Ważne, by nauczyciel opowiedział rodzicom, jak klasa z jego perspektywy radzi sobie podczas zdalnej nauki, a rodzice mieli możliwość wymienienia się doświadczeniami i obserwacjami. Warto ustalić oczekiwania, jakie zarówno nauczyciel, jak i rodzic mają w stosunku do siebie w tej formie nauczania (np. w jakie dni, w jakich godzinach i w jakiej formie nauczyciel jest do dyspozycji rodzica w celu rozmowy na temat jego dziecka). Kiedy zasady niecodziennej sytuacji będą jasne, zapobiegnie to zarówno konfliktom i niedopowiedzeniom, jak i pozwoli na poczucie się bezpiecznie w danej relacji.
Nauczyciel/dyrektor – nauczyciel
Również i w relacjach online w gronie nauczycielskim nie można zapominać o tym, co jest istotne podczas kontaktów bezpośrednich. Dyrektorzy szkół powinni pamiętać, że niejednokrotnie przygotowanie zajęć online zajmuje nauczycielom dużo więcej czasu niż przygotowanie lekcji, które mogą przeprowadzić bezpośrednio w klasie. Często poświęcają na to czas po godzinach pracy. Bardzo ważne jest, aby dyrektorzy docenili zaangażowanie nauczycieli szczególnie w tej sytuacji i zapewnili nauczycielom możliwość doszkolenia się w formach przeprowadzania zajęć online. Nauczyciele nieprzygotowani do takiego sposobu przeprowadzania zajęć mogą być bardziej sfrustrowani i oczekiwać od pracodawcy podjęcia konkretnych działań. Nie pomoże to więc we wzmacnianiu stosunków w tej trudnej sytuacji.
Istotne jest również przedstawienie wzajemnych oczekiwań i zasad współpracy między dyrektorem i nauczycielem oraz nauczycielami nawzajem, co, podobnie jak w relacji między rodzicami i nauczycielami, pomoże poczuć się wszystkim bezpieczniej, uniknąć nieporozumień i przystosować się do nowej sytuacji. Należy jasno określić, kiedy rozpoczyna się i kończy dzień pracy zarówno nauczycieli, jak i dyrektora, oraz w jaki sposób należy poinformować drugą stronę o ewentualnej niedostępności.
Ważne jest również zadbanie o to, aby zespół miał możliwość regularnych spotkań online, wymienienia się doświadczeniami, podzielenia spostrzeżeniami dotyczącymi pracy zdalnej i pracy uczniów. Istotne, aby spotkania takie miały nie tylko służbowy charakter. Warto porozmawiać o tym, co u kogo słychać, jak minął dzień i pozostawić chętnym możliwość kontynuowania spotkania po omówieniu szkolnych spraw. Ważne, aby spotkanie to jak najbardziej przypominało to bezpośrednie, dlatego też warto poprosić uczestników spotkania o włącznie kamery w komputerze czy telefonie.
