Proponowane narzędzia diagnostyczne sprawdzają różnorodne aspekty związane z indywidualnymi kompetencjami psychospołecznymi, a także poziom zaawansowania relacji szkoła – rodzice w kontekście pracy wychowawczo-profilaktycznej i wspierającej osiąganie sukcesu przez uczniów i uczennice.

Wymiary relacji szkoła – rodzina

Poniższe narzędzie diagnostyczne zostało opracowane, aby pomóc członkom społeczności szkolnej (uczniom, rodzicom, personelowi i członkom społeczności) ocenić bieżące praktyki zaangażowania rodziny i społeczności oraz ich postępy we wdrażaniu strategii wzmacniających to zaangażowanie.

Badane jest siedem kluczowych wymiarów skutecznej praktyki, określonych w ramach partnerstw rodzina – szkoła. Placówki mogą korzystać z narzędzia, aby określić, na ile mają relacje wzmacniające działania wychowawczo-profilaktyczne dotyczące zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Narzędzie zostało opracowane na podstawie „The School Assessment Tool” australijskiego ministerstwa edukacji i dostosowane do warunków polskich.

Ewaluacja relacji szkoła – rodzina opiera się na siedmiu wymiarach:

• Wymiar 1. Komunikacja Skuteczna komunikacja to dwukierunkowa wymiana między rodzinami i szkołami, która obejmuje wymianę informacji oraz możliwość łączenia się i współpracy szkół i rodzin. Regularna dwustronna komunikacja między rodzinami a szkołą przy użyciu wielu strategii, które skutecznie poszukują, wnoszą wkład i dzielą się informacjami o osiągnięciach uczniów i potrzebach edukacyjnych, polityce szkolnej, praktykach i inicjatywach społecznych.
• Wymiar 2. Łączenie nauki w szkole i w domu. Związki między rodziną a szkołą, które promują uczenie się uczniów i wysokie oczekiwania zarówno nauczycieli, jak i rodziny, przyczyniają się do sukcesu uczniów w szkole. Rodziny i szkoła wspólnie odpowiadają za naukę i dobre samopoczucie uczniów. Pracują razem, aby stworzyć pozytywne nastawienie do uczenia się, rozwijać wspólne rozumienie tego, jak dzieci się uczą i programy uczenia się, oraz budować na zdolności rodzin do wspierania uczenia się w domu.
• Wymiar 3. Budowanie społeczności i tożsamości Polityka, praktyki i programy włączające rodziców budują przyjazną kulturę integracji i przynależności dla wszystkich rodzin, która odzwierciedla i szanuje różnorodność w społeczności szkolnej.
• Wymiar 4. Dostrzeganie roli rodziny Pracownicy szkoły, rodzice i rodziny uznają i doceniają ich uzupełniające się role we wspieraniu zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży oraz wspierają i zachęcają do wspólnego uczenia się w szkole i poza nią. Szkoła uznaje i rozwija zdolności rodzin do pomagania oraz do zachęcania swoich dzieci do uczenia się w szkole i poza nią, a także do wspierania szkolnych celów, kierunków i etosu.
• Wymiar 5. Włączanie w podejmowanie decyzji Rodzice są reprezentowani w szkolnych procesach decyzyjnych za pośrednictwem organów rodzicielskich, komitetów i innych forów. Polityka, praktyki i programy szkolne wspierają rodziny, aby były partnerami w edukacji swoich dzieci poprzez działania o charakterze partycypacyjnym. Rodziny są aktywnymi i równoprawnymi uczestnikami decyzji dotyczących ich dzieci w szkole i poza nią.
• Wymiar 6. Współpraca w kwestiach pozaszkolnych Placówki nawiązują współpracę z zewnętrznymi podmiotami i instytucjami, aby wzmocnić rodziny we wspieraniu zdrowia psychicznego swoich dzieci. Szkoła ma strategicznie rozwinięte stałe relacje z instytucjami publicznymi i pozarządowymi, grupami społecznymi, przedsiębiorstwami i innymi dostawcami usług edukacyjnych, które zwiększają możliwości uczenia się i wyniki dla uczniów i rodzin.
• Wymiar 7. Uczestnictwo Udział każdego członka społeczności szkolnej jest ceniony, a czas, energia i doświadczenie wnoszone przez rodziny wspierają naukę i rozwój ich dzieci. Rodziny i członkowie społeczności wnoszą wkład w życie szkoły w sposób, który odzwierciedla ich zainteresowania, umiejętności, doświadczenie i możliwości.

Indywidualne czynniki ochronne

Samokontrola

Jak wykazują badania, większość ludzkich zachowań jest ukierunkowanych na cel (Locke, Latham, 2013). Badania nad samokontrolą ujawniły znaczenie – i nieodłączną trudność – dostosowania działań do wartościowych celów, gdy dostępne stają się chwilowo bardziej satysfakcjonujące działania (natychmiastowa gratyfikacja). Osobne badania nad wytrwałością sugerują, że poszczególne osoby różnią się w dążeniu do nadrzędnych celów o trwałym znaczeniu. Hierarchiczna perspektywa celu dotycząca samokontroli i wytrwałości pogłębia zrozumienie powiązanych, ale odrębnych mechanizmów psychologicznych, które leżą u podstaw tych dwóch kluczowych wyznaczników sukcesu. (Narzędzia stworzone na podst. Tsukayama et al., 2016).

Wytrwałość

Wytrwałość to tendencja do podtrzymywania zainteresowania i wysiłku w realizacji bardzo długoterminowych celów (Duckworth, 2007). Rozpoznanie poziomu wytrwałości u naszych uczniów i uczennic może pozwolić na lepsze zdiagnozowanie potrzeb i problemów związanych z motywacją do nauki, określaniem mocnych stron, radzeniem sobie z porażkami przez uczniów i uczennice.