Moduł 6

Rozwiązania wzmacniające w trakcie edukacji stacjonarnej


Spis treści:

  1. Partycypacyjny wpływ uczniów i uczennic na przestrzeń

Jak wskazują autorzy publikacji Redesigning Learning Spaces (Dillon et al., 2016), środowisko fizyczne szkoły wpływa na kulturę danej klasy, szkoły, a także na całą społeczność szkolną. Myśląc o uwzględnieniu działań wzmacniających w programie wychowawczo-profilaktycznym, należy więc wziąć pod uwagę wyzwania z tym związane:

  • środowisko fizyczne szkoły ma więcej niż tylko wizualny komponent, jest złożone i często jego postrzeganie wynika z różnorodności czynników zewnętrznych;
  • przestrzeń powinna wspierać proszenie o pomoc i ułatwiać dostęp do specjalistów pracujących w szkole;
  • działania w przestrzeni powinny prowadzić do większej liczby samodzielnych wyborów dla uczniów;
  • umożliwienie uczniom i uczennicom wyjścia na zewnątrz i cieszenia się przyrodą przy jednoczesnym zapewnieniu im bezpieczeństwa.

Partycypacyjny wpływ uczniów i uczennic na przestrzeń

Myśląc o działaniach wychowawczo-profilaktycznych w środowisku fizycznym szkoły, należy postawić na aktywny udział dzieci i młodzieży w jego tworzeniu i zmianach. Przestrzeń szkoły ma odzwierciedlać samą szkołę – żywy organizm, który rozwija się wraz z ludźmi, którzy korzystają z jej wnętrza.

Dla młodzieży i dzieci udział w projektach, w których mogą zmieniać lub projektować przestrzenie, ma kilka pozytywnych skutków:

  • pomaga identyfikować swoje mocne strony,
  • uświadamia i pozwala akceptować potrzeby swoje i innych członków społeczności,
  • wpływa na lepsze samopoczucie.

Jednocześnie powszechnie przyjmuje się, że działania wychowawczo-profilaktyczne, które korzystają z przemyśleń i doświadczeń młodych ludzi, ich wiedzy lokalnej i potrzeb specyficznych dla wieku (Driskell, 2002), dają silniejsze i trwalsze efekty. Przez badaczy udział uczniów i uczennic jest postrzegany jako kluczowy aspekt udanego projektowania promujących zdrowie wśród środowisk szkolnych (Knöll, 2012). Zaskakujące natomiast jest to, że zarówno szersze oparcie na danych empirycznych dotyczących percepcji uczniów, jak i ich udziału w tym procesie, odgrywają tak małą rolę w dziedzinie zdrowia i projektowania szkół.

Proponowane działanie wychowawczo-profilaktyczne Zakres wpływu
Wspólne planowanie przestrzeni klasy na początku roku szkolnego/semestru/trymestru
  • Budowanie poczucia bezpieczeństwa
  • Rozwijanie poczucia przynależności
  • Rozwijanie poczucia łączności z placówką
  • Wspieranie motywacji i samodzielności edukacyjnej
Działania profilaktyczne zapobiegające agresji fizycznej i psychicznej – określanie miejsc niebezpiecznych w przestrzeni szkolnej i poszukiwanie sposobów na zmianę
  • Budowanie poczucia bezpieczeństwa
  • Wspieranie umiejętności rozwiązywania problemów
  • Rozwijanie proaktywności
  • Rozwijanie empatii
Działania integracyjne wokół przestrzeni wspólnej: tworzenie międzyklasowych, „elastycznych” przestrzeni, w których nauczyciele i uczniowie mogą przejąć odpowiedzialność i zmieniać środowisko fizyczne, dostosowując je do swoich potrzeb
  • Rozwijanie poczucia odpowiedzialności
  • Rozwijanie proaktywności
  • Wspieranie samodzielności
  • Rozwijanie kreatywności
  • Rozwijanie poczucia przynależności
Działania wychowawcze dotyczące dbania o siebie – stworzenie klasowej/szkolnej przestrzeni do wytchnienia, pracy z oddechem, relaksacji
  • Dbanie o swoje potrzeby
  • Radzenie sobie z emocjami