Wprowadzenie
Każdorazowo troska o młodego człowieka musi się opierać na triadzie uczeń – rodzina – szkoła, traktowanych jako podmioty, które posiadają moc sprawczą. Ich współdziałanie i współpraca powinny prowadzić do kształtowania w młodym człowieku indywidualnych czynników chroniących, pozwalających radzić sobie z wyzwaniami i trudnościami, zapobiegać załamaniom.
Szkoła jest miejscem, w którym uczeń spędza znaczną ilość czasu. Przy tym, jak wykazano w poprzednich rozdziałach, formalny proces uczenia się, wychowania i opieki wpływa na dobrostan psychiczny lub jego brak. W obliczu trudności edukacyjnych oraz niesatysfakcjonujących relacji społecznych i rodzinnych, przy jednoczesnej głębokiej wrażliwości, młody człowiek będzie mierzyć się z przeżyciami, które mogą przyczyniać się do obniżenia jego poczucia wartości, a na dłuższą metę prowadzić do kryzysów psychicznych.
Jednocześnie rodzina w istotny sposób wpływa na kondycję psychiczną dziecka. Zapewnia poczucie bezpieczeństwa, umożliwia znalezienie oparcia w sytuacjach trudnych, uczy, w jaki sposób radzić sobie z nauką oraz jak budować relacje społeczne. Każdorazowo zaburzenia w życiu rodzinnym znajdują swoje odzwierciedlenie w zachowaniu młodego człowieka oraz jego gotowości do mierzenia się z trudnościami. Wszelkie zagrożenia dotykające rodzinę: choroby, śmierć, rozstanie lub rozwód rodziców, mogą zagrażać dziecku. Z drugiej strony, nieprawidłowe relacje rodziców z placówką również przekładają się na stosunek ucznia do nauczycieli oraz prawidłowość relacji budowanych ze środowiskiem szkolnym.
To, w jaki sposób młody człowiek funkcjonuje w domu i w szkole (lub innej placówce oświatowej), ma związek z jego postrzeganiem rzeczywistości, samoświadomością, samooceną, specyficznymi właściwościami osobowości oraz posiadanymi predyspozycjami i światem wartości. Są to czynniki, które oddziałują na jego sposób radzenia sobie z wyzwaniami, trudnościami i porażkami.
W poniższym rozdziale:
- przeanalizujemy badania na temat znaczenia relacji szkoła – rodzice w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży;
- omówimy indywidualne czynniki chroniące oraz jak wychowawcy i nauczyciele mogą je rozwijać we współpracy z domem rodzinnym;
- poznamy narzędzia rozwoju indywidualnych czynników chroniących;
- poznamy narzędzia wspierania relacji z rodzicami.